Parties annexes
Archives
- Archives nationales, Paris, Inventaire de la Marine, Rapports de campagne : FR-ANP Marine B4
- Archives Nationales d’Outre-mer, (ANOM) – Aix-en-Provence, Correspondance à l’arrivée en provenance de la Guadeloupe (1649-1815), Guadeloupe, Registre 1 : FR-ANOM COL C7 A 1
- Archives Nationales d’Outre-mer, (ANOM) – Aix-en-Provence, Correspondance à l’arrivée en provenance de la Martinique (1635-1815), Martinique, Registre 1 : FR-ANOM COL C8 A 1
- Archives Nationales d’Outre-mer, (ANOM) – Aix-en-Provence, Correspondance à l’arrivée en provenance de la Guyane française (1651-1822), Guyane, Registres 1-2 : FR-ANOM C14
- Archives Nationales d’Outre-mer, (ANOM) – Aix-en-Provence, Correspondance à l’arrivée en provenance des Petites Antilles, Ile de Tobago : FR-ANOM C10 E
- Archives Nationales d’Outre-mer, (ANOM) – Aix-en-Provence, Correspondance à l’arrivée du personnel colonial ancien (XVIIe-XVIIIe s.) : FR-ANOM COL E
- Archives Nationales d’Outre-mer, (ANOM) – Aix-en-Provence, Fonds de Moreau de Saint-Méry : FR-ANOM COL F3
- Archives Nationales d’Outre-mer, (ANOM) – Aix-en-Provence, Dépôt des fortifications, Guyane : FR-ANOM 14 DFC
- Archives territoriales de la Guyane, Rémire-Montjoly, Documents entrés par voie extraordinaire : FR-ATG 1J 310
- Bibliothèque nationale, Paris, Département de plans et cartes : FR-BnF DCP
- Bibliothèque nationale, Paris, Mélanges de Colbert : FR-BnF Mélanges de Colbert
- Nationaal Archief, Den Haag, Inventaris van het archief van de Admiraliteitscolleges, 1586-1795 : NL-HaNA 1.01.46
- Nationaal Archief, Den Haag, Inventaris van de Oude West Indische Compagnie (OWIC), 1621-1674 : 1.05.01.01
- Nationaal Archief, Den Haag, Inventaris van de Tweede Nieuwe West Indische Compagnie (WIC), 1674-1791 : 1.05.01.02
- Nationaal Archief, Den Haag, Inventaris van de collectie Verspreide West-Indische stukken, 1614-1875: NL-HaNA 1.05.06
- Nationaal Archief, Den Haag, Inventaris van het archief van Michiel Adriaensz de Ruyter [levensjaren 1607-1676], zijn naaste verwanten en nakomelingen, 1587-1982 : NL-HaNA 1.10.72
- Nationaal Archief, Den Haag, Inventaris van de collectie afgedwaalde stukken van onbepaalde herkomst, 1474-1848, Nicolaas en Michiel ten Hove : NL-HaNA 1.11.03 69
- Nationaal Archief, Den Haag, Inventaris van het archief van Gaspar Fagel, Raadpensionaris van Holland, 1672-1688, A-H : NL-HaNA 3.01.18 118
- Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, Atlas van der Hagen : NL-KB KW 1049 B 11: https://resolver.kb.nl/resolve?urn=urn:gvn:KONB01:432
- Stads Archief Amsterdam, Amsterdam, Archief van de Notarissen ter Standplaats Amsterdam : NL-SAA 5075
- Zeeuws Archief, Middelburg, Archief van de Staten van Zeeland en hunne Gecommitteerde Raden, (1574) (1578-1795) (1799) [toegang 2.1], inventaris nummers 2035.1 en 2: Ingekomen stukken uit Suriname en omliggende kwartieren ingekomen 1667-1681: NL-ZAM 2.1 2035.1
- Zeeuws Archief, Middelburg, Afdeling handschriften, 1206-1948: NL-ZAM 33.1 182 : Beschrijvingen van diverse locaties in het Caraïbisch gebied en journaal van een reis van Vlissingen naar de Amazone, Guyana en het Caraïbisch gebied door Geleyn van Stapels, met vijf kaarten, 1629-1630.
France
Secrétariat d’État à la Marine, Colonies :
Nederland
Cet atlas n’est pas une publication, mais une collection de cartes compilée par Dirck van der Hagen lors de sa vie. L’atlas est composé de 4 volumes contenant chacun 100 pages environ soit 450 cartes et gravures du monde entier.
Sources imprimées
- Anonyme, Waerachtigh Verhael, Hoedanigh de He, 1676er Commandeur Jacob Binckes, met sijn onderhebbende ‘s Landts Oorloghs-scheepen, het Fort Cajana van de de Fransen heeft ingenomen den 5 Mey, Anno 1676. Marcus Doonick, Amsterdam, 1676
- Bosch, L. van den. Leven en dader der doorlughtige Zeehelden. Jan ten Hoorn & Jan Bouman, Amsterdam, 1683
- Bulderen, H. van. Gedenckwaerdighe voyagie naer West-Indiae, onder het beleydt van den Commandeur Jacob Binckes, Nevens desselfs Voorval met de France op Tabago, Beschreven en by-gewoont door H. v. B. Amsterdam, 1677
- Loon, G. van. Beschryving der Nederlandsche historiepenningen, 4 Vols. Christiaan van Lom, Isaac Vaillant, Pieter Gosse, Rutger Alberts & Pieter de Hondt, Den Haag, 1723-1731
- Rochefort, C. de. Le Tableau de l’Isle de Tabago ou de la Nouvelle Oüalchre, l’une des Isles Antilles de l’Amerique. Jean le Carpentier, Leyde, 1665
- Ruë, P. de la. Staatkundig en heldhaftig Zeeland. M. & A. Callenfels, Middelburg, 1736
- Sterre, D. van der. Zeer Aanmerkelijke Reysen Gedaan door Jan Erasmus Reining, Meest in de West-Indien en ook in veel andere deelen des Werelds. Jan ten Hoorn, Amsterdam, 1691
- Sue, E. Histoire de la marine française, 4 Tomes (2e édition). Béthune & Plon, Paris, 1845
- Sylvius, L. Historien onses Tyd & behelzende Saken van Staat en Oorlogh, 1669-1679. Jan ten Hoorn & Jan Bouman, Amsterdam [alias L. van den Bosch], 1685
- Wagenaar, J. Vaderlandsche historie, vervattende de geschiedenissen der Vereenigde Nederlanden, 21 Vols. Johannes Allart, Amsterdam, 1756-1796
Journaux
- Les journaux néerlandais sont disponible sur : https://www.delpher.nl/nl/kranten dont l’Amsterdamsche Courant de 1677, Oprechte Haerlemse Courant 1676-1678
L’almanach HollantseMercurius est compilé et imprimé par Pieter Casteleyn à Haarlem dont tome 27 représente l’année 1676-1677. Ce travail est également disponible en français comme Mercure hollandais et imprimé chez Estienne Baritel à Lyon dont le cinquième tome nous intéresse ici.
Littérature et rééditions
- Artur, J.-F. 2002. Histoire des colonies françoises de la Guianne, transcription établie, présentée et annotée par Marie Polderman. Éditions Ibis Rouge, Matoury
- Barazzutti, R. 2007. Les Gabaret : trois générations d’officiers de la marine de Louis XIII à Louis XIV, Pièces et notices pour servir à l’histoire d’Angoulins 3, 9-21
- Bardin, P., B. & Ph. Rossignol. 2013. Grabuge à la Guadeloupe, Houel et les Boisseret, Bulletin de Généalogie et Histoire de la Caraïbe 2013, article 12, 1-6
- Bel, M.M. van den. 2021. “Against Right and Reason”: The Bold but Smooth French Take-over of Dutch Cayenne (1655-1664), Itinerario 45 (1), 70-98
- Bel, M.M. van den & G. Collomb. 2021. La Colonisation de la Guyane (1626-1697), 2 Tomes, Les collections de la République des Lettres. Editions Hermann, Paris.
- Bel, M.M. van den & L.A.H.C Hulsman. 2019. Les Hollandais à Cayenne. La présence néerlandaise en Guyane (1655-1677). Espace Outre-Mer. Ibis Rouge Éditions, Matoury
- Boomert, A. 2016. The Indigenous Peoples of Trinidad and Tobago, From the First Settlers until Today. Sidestone Press, Leiden
- Boomert, A. 2002. Amerindian-European Encounters on and around Tobago (1498–ca. 1810), Antropológica 97-98, 71-207
- Buti, G. & Ph. Hrodej. 2013. Dictionnaire des corsaires et des pirates, Collection Biblis. Editions CNRS, Paris
- Casse, R. du. 1876. L’amiral Du Casse, chevalier de la Toison d’or (1646-1715) : étude sur la France maritime et coloniale (règne de Louis XIV). Berger-Levrault, Paris
- Chevalier, J.-P. & M. Picrel. 2021. D’Herblay à la Guadeloupe : Grandes fortunes et petits meurtres au XVIIe siècle, Mémoires de la société historique et archéologique de Pontoise, du Val-d’Oise et du Vexin CIII, 5-48
- Comité de patronage du musée local, Commémoration du 225e anniversaire de la Reprise de Cayenne par l’Amiral d’Estrées, 1676-1901. Imprimerie du Gouvernement, Cayenne, 1901
- David, B. 1984. “Le Clergé” Dictionnaire biographique de la Martinique (1635-1848), 3 Tomes. Société d’Histoire de la Martinique, Fort-de-France
- Farrère, C. 1962. Histoire de la marine française. Flammarion, Paris
- Goslinga, C.Ch. 1971. The Dutch in the Caribbean and the Wild Coast 1580-1680. Van Gorcum, Assen
- Guérout, M. & M. Guillaume. 1992. Prospections sous-marines à Tobago sur le site de la bataille franco-hollandaise du 3 mars 1677, Caribena 2, 181-199
- Hamelberg, J.H.J. 1900. Tobago: Een vergeten Nederlandsche kolonie. Vierde Jaarlijksch Verslag van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap, gevestigd te Willemstad, 13-93. Amsterdam.
- Hamelberg, J.H.J. 1899. Jan Erasmus Reining. Derde Jaarlijksch Verslag van het Geschied-, Taal-, Land- en Volkenkundig Genootschap, gevestigd te Willemstad, Curaçao, 55-93
- Heijer H.J. den. 2011. Een dienaar van vele heren. De Atlantische carrière van Hendrick Caerloff, Het verre gezicht. Politieke en culturele relaties tussen Nederland en Azië, Afrika en Amerika, J.Th. Lindblad & A. Schrikker (éds), 162-180. Van Wijnen, Franeker
- Herwaarden, J. van. 1991. Koerland en Rotterdam: mooie plannen voor een avontuurlijke onderneming (1699), Rotterdams Jaarboekje 8 (8), 190-229
- Huyghues-Belrose, V. 2007. The early colonization of Tobago: bibliographical and archival material in Martinique and France, Études caribéennes [Online], 8 : https://doi.org/10.4000/etudescaribeennes.1032
- Jonge, J.C. de. 1858-1862. Geschiedenis van het Nederlandsche Zeewezen, 5 Vols en 10 Tomes (2e édition). A.C. Kruseman, Haarlem
- Kesler, C.K. 1928-1929. Tobago: Een vergeten Nederlandsche Kolonie, De West-Indische Gids 10, 527-534
- Kleyntjens, S.J. 1949. De koerlandse kolonisatiepogingen op Tobago, Nieuwe West-Indische Gids XXX, 193-216
- Lafleur, G. 1979. Le pouvoir et les protestants de la Guadeloupe aux XVIIe et XVIIIe siècles, Bulletin de la Société d’Histoire de la Guadeloupe 39, 27-39
- Ly, A. 1993. La Compagnie du Sénégal (Nouvelle édition revue et augmentée). Ifan/Karthala, Dakar/Paris
- Menkman, W.R. 1939. Tobago. Een bijdrage tot de geschiedenis der Nederlandsche kolonisatie in tropisch Amerika III, West-Indische Gids 21, 369-381
- Menkman, W.R. 1940a. Tobago. Een bijdrage tot de geschiedenis der Nederlandsche kolonisatie in tropisch Amerika IV, West-Indische Gids 22, 36-46
- Menkman, W.R. 1940b. Tobago. Een bijdrage tot de geschiedenis der Nederlandsche kolonisatie in tropisch Amerika V, West-Indische Gids 22, 97-110
- Mims, S.L. 1912. Colbert’s West India Policy, Historical Yale Studies 1. Yale University Press, New Haven
- Panhuys, L.C. van. 1930. Quyrin Spranger, West Indische Gids XII, 535-540
- Parisis, D. & H. Parisis. 1994. Le siècle du sucre à Saint-Martin français, Bulletin de la Société d’Histoire de la Guadeloupe 99-102, 3-208
- Roos, D. 2003. Twee eeuwen varen en vechten 1550-1750. Het admiralengeslacht Evertsen. ADZ, Vlissingen
- Pritchard, J. 2004. In Search of Empire. The French in the Americas, 1670-1730. Cambridge University Press, Cambridge
- Roncière, Ch. de la. 1909-1934. Histoire de la marine française, 6 Vols. Plon, Paris
- Schnakenbourg, C. 1981. Recherches sur l’histoire de l’industrie sucrière à Marie-Galante 1664-1964, Bulletin de la Société d’Histoire de la Guadeloupe 48-50, 5-142
- Shomette, D.G. & R.D. Haslach. 1988. Raid on America. The Dutch Naval Campaign 1672-1674. University of South Carolina Press, Columbia
- Sooman, I., J. McFarlane, V. Teraudkalns, S. Donecker. 2013. From the Port of Ventspils to Great Courland Bay: the Couronian Colony on Tobago in Past and Present, Journal of Baltic Studies 44 (4), 503-526
- Villette-Mursay, Ph. (1991) Mes Campagnes de mer sous Louis XIV avec un Dictionnaire des personnages et des batailles. Tallandier, Paris
- Vries, J. de. 2018. Verzwegen zeeheld. Jacob Benckes (1637-1677) en zijn wereld. Walburg Pers, Zutphen
- Vrijman, L.C. 1937. Zeer Aenmerkelijke Reysen gedaan door Jan Erasmus Reyning. P.N. van Kampen & Zoon N.V., Amsterdam
- Waard, C. de. 1928. De Zeeuwsche expeditie naar de West onder Cornelis Evertsen de Jonge, 1672-1674, Werken van de Linschoten Vereniging 30. Martinus Nijhoff, Den Haag